CO Z TYM AUTYZMEM, DLACZEGO SPEKTRUM- czyli różnorodność form pracy i terapii ma znaczenie! Stereotypy są mylące. Ludzie często postrzegają każdą odmienność, również tę związaną ze spektrum autyzmu poprzez zakorzenione schematy myślowe i mity. Obserwując człowieka nie sposób dostrzec całego spektrum jego cech osobowościowych, zachowań, nabytych umiejętności lub doświadczeń. Obojętne czy to osoba autystyczna, czy osoba określana jako typowa neurologicznie. Nie jesteśmy także w stanie określić jakim wysiłkiem i kosztem okupiona jest praca takiej osoby, by „zapracować” na miano dobrze radzącej sobie w społeczeństwie, rodzinie lub pracy. Osoby ze spektrum autyzmu potrafią bowiem naśladować typowe zachowania. Nie oznacza to jednak, że są w stanie zmienić swoje autystyczne postrzeganie rzeczywistości. Ich mózg nadal jest autystyczny. Spektrum - Dlaczego mówimy o „spektrum autyzmu” Zjawisko świetnie opisuje obraz widma optycznego. Po rozszczepieniu przypomina wielobarwną tęczę. Jego zakres – spektrum obejmuje cały szereg barw. Te zaś przypominają bardzo szeroki wachlarz zróżnicowanych cech, zachowań i objawów autyzmu. Poszczególne składowe sterujące mózgiem mogą różnić się natężeniem, przez co spektrum przestaje mieć wymiar linearny. Przypomina bardziej equalizer. Stąd prosty wniosek, że nie istnieją dwie identyczne osoby w spektrum autyzmu. Jeśli poznałeś jedną osobę autystyczną – poznałeś tylko jeden konkretny przypadek. Nie ma sensu przenosić go na inne osoby w spektrum, bo każda z nich znajduje się na innej wysokości, barwie i odcieniu. Triada autystyczna O ile nie można znaleźć dwóch osób o identycznych cechach w spektrum autyzmu, o tyle u wszystkich da się wyróżnić tzw. triadę autystyczną: Dysfunkcje w rozwoju kompetencji społecznych, zwłaszcza w umiejętności uczestnictwa w interakcjach społecznych. Deficyty w komunikacji – werbalnej oraz niewerbalnej. Ugruntowane wzorce zachowań, zainteresowań i aktywności objawiające się zorientowaniem na specjalne zainteresowania, stosowaniem własnych rytuałów i brakiem elastyczności. Triada autystyczna u każdej objętej nią osoby objawiać się może w inny sposób, a poszczególne składniki mogą występować w setkach kombinacji i natężeń tworzących za każdym razem inną osobowość. Na to w późniejszym wieku dziecięcym i dorosłości nakłada się dodatkowo składowa zwana maskowaniem objawów autyzmu. Maskowanie objawów autyzmu – to naśladowanie zachowań neurotypowych oraz kamuflowanie niepożądanych lub nieakceptowanlnych społecznie zachowań wynikających z autyzmu. Osoby w spektrum autyzmu stosują maskowanie z obawy przed odrzuceniem lub wykluczeniem. Jeśli w dzieciństwie są czasem karane lub krytykowane za „nieodpowiednie” lub „dziwne” zachowanie, w wieku późniejszym nie chcąc być „innymi” próbują spełnić oczekiwania otoczenia, dostosować się do norm. Próby takiego „samomaskowania” mogą z zewnątrz wydawać się pozytywne, jednak dla osoby w spektrum autyzmu są szkodliwe. Dlaczego maskowanie jest „szkodliwe”? Wyuczone, a nie intuicyjne zachowania (jak u osób neurotypowych), wymaga wysiłku i energii – stąd długotrwałe maskowanie prowadzi do stanów określanych w języku angielskim meltdowns / shutdowns / burnouts. Wciąż brak polskich odpowiedników tych słów. Maskowanie osób w spektrum autyzmu wielokrotnie bardzie niż osoby neurotypowe, naraża je na stany depresyjne czy próby samobójcze. Maskowanie utrudnia diagnozę a w konsekwencji otrzymanie niezbędnej pomocy. Wiele osób autystycznych, zwłaszcza dziewczynek i kobiet pozostaje niezdiagnozowanych. Stąd mit, iż autyzm występuję zdecydowanie częściej u mężczyzn. Każdy uczeń jest na swój sposób wyjątkowy- nie ma więc uniwersalnej, jednakowej metody pracy czy terapii. Indywidualne podejście do potrzeb dzieci stawiamy więc na pierwszym miejscu. Odpowiednio zaaranżowane otoczenie, specjalistyczny sprzęt oraz pomoce dydaktyczne, tworzą wspólnie bezpieczną przestrzeń do rozwoju naszych uczniów. Stawiamy na komunikację. Z uwagą słuchamy tego, co mówią nasi uczniowie. Prowadzimy dialog, a nie monolog. Kameralny charakter szkoły, brak dzwonków oraz ocen sprawia, iż możemy pracować w optymalnych warunkach.